#ergen #psikoloji #iletisim #aile #saglik #gelisimsel #anksiyete #depresyon #turkce #yazi #blog #ogrenci #pedagoji #egitim #ogretim #anne #baba #okulu
En basta daha etkili bir ebeveyn olma adina cabalarinizi, ister aile toplantisi yapmak olsun, ister tepki verirken daha "notr" kalabilme adina olsun takdir ediyorum. Henuz uygulamaya baslamadiysaniz kesinlikle denemelisiniz. Ozellikle "notr" kalma konusunda cok zevk alacaginizdan emin olabilirsiniz.
En basta unutmamaliyiz ki, pedagojik olarak dogru ya da degil, kendi anne babamizdan gordugumuz iletisim tarzini bir anda degistirmeyi beklemek, sonrasinda olmayinca "Ise falan yaramiyor iste!" diye vazgecmek, kendimize haksizlik yapmak olacaktir. O sebepten kucuk bile olsa, adim adim cocuklarimizla etkili iletisimi artirma adina ilerlemeye calismak, cozume odakli mesafe katetmemizi saglayacaktir.
Aile toplantisindan bahsettim en basta. Duzenli yapildigi takdirde, aile arasi iletisim ve baglantiyi kuvvetlendirmede etkili bir aktivite. Peki oncesinde neler goz onunde bulundurulmali? Aile toplantisini objectif bir alanda, mesela salon yada oturma odasi gibi bir yerde ayni zamanda da cocugunuza bir gorev vererek mesela, "not tutma" seklinde organize edebilirsiniz. Baslangici kisa bile olsa ilham verici bir hikaye okuma, Hadis'i Serif paylasma ya da kisa bir video izlemeyle acabilirsiniz . Bu toplantinin amaci, aile baglantilari guclendirip, bir nevi dertlesme ortami olusturuken, haftayi gozden gecirmekle beraber, sonrasinda olusturulan pozitif alt yapiya dayanarak deginilmesi gereken durumlari konusmak, seklinde tanimlayabiliriz.
Yalniz bircok anne babadan duydugum mesaj ve sikayet; "Zeynep Hanim, toplantiyi yapalim,ancak sozumuzu dinletemiyoruz ki!" seklinde oluyor. Peki nasil yaklasalim cocuklarimiza, ozellikle farkli bir kulturun besiginde yogrulmalarina ragmen ki, sozumuzu dinletebilelim?
Genel olarak cocuklarimizla nasil konusmaliyiz ki sozumuzu dinlesinler?
1)- Ergen Cocugunuzun davranislarindan kendisinin mesul oldugunu hatirlatin.
Mesuliyet duygusu kazandirmaniz aslinda O'na kendi kararini verdiginin farkindaligini olusturacaktir. Anne baba olarak ne kadar problemli davranisi duzeltme adina soylenseniz de, ergen cocugunuz yine kendi yapmak istedigini yapacaktir, tek bir farkla ki eger duzeltme yerine, O'nu anlama uslubuyle konusursaniz denklem degisiyor. Bunun farkindaligini gelistirmesi ve basina gelebilecek olumlu ya da olumsuz durumlardan kendisinin mesul oldugunu anlamasi en basta yapilmasi gerekli olan davranis degistirme/duzeltme yontemidir.
2)- Kavga durumlarini dikkatli secmelisiniz.
Her durumda Ergen cocugunuz ile tartismaya girme riskini almak, O'nun size karsi daha "defiant" yani soylediginizin aksine davranislar sergilemesine sebep olacaktir. Bu temel insan psikolojidir. O sebeple, pasif agresif iletisimi bir kenara birakip, onunla anlasma yolunda caba gosterme uzun vadede cocugunuzun size daha fazla guven duymasina, ve basi sikistiginda ilk size fikir danismasina olanak saglayacaktir.
3)- Reaksiyon vermeden cevap vermeye calisin. Herhangi bir sekilde, sinirlendiginizi gosteren yuz hareketi, mimik, ses yukselmesi cocugunuzla iletisim kurarken kontrolu kaybetmeye basladiginizin gostergesidir. Farzedelim ki cocugunuzun okul notlari gittikce kotuye gidiyor, ve siz bu durumdan cok rahatsiz oluyorsunuz. Siz strese girdikce, cocugunuzla duzeltme konusmalarina tesebbus ediyorsunuz. Sonuc cikmayinca en son care kizip bagirmaya basliyorsunuz. Boyle durumlarda ebeveyn olarak kontrol sizde olmali. Cocugunuzla onceden koydugunuz sinirlandirmalarinizi degerlendirip onlari uygulama ve takip etme noktasinda kararli davranmalisiniz.
4)- Yasina uygun bazi sonuclara katlanmak zorunda olmasina musade edin. Cocuklarimiz aslinda gucludurler. Onlari her turlu tehlike zannettigimiz durumdan korumaya calismak onlarin guclerinin kirilip daha edilgen ve bagimli kisiler olmalarina sebep olur. Eger daha once belrttiginiz bir hatayi mi yapti cocugunuz evde sahip oldugu bazi haklarini elinden kisa sure alabilirsiniz. Mesela, kac saat ekranda zaman gecirmeli, evde hangi isler onun sorumlulugunda olmali v.s. ancak, bu sartlandirmalar O'nu onemseyip, deger verdiginiz icin yapilan bir durumda oldugu izah edildigi takdirde ise yarayacaktir. Oteki turlu sadece bir cezalandirma olarak anlasildiginda daha fazla "defiant" olmasina sebep olabilir.
5)- Ortamdaki Yetiskin Anne Babadir. Bunun kesinlikle farkina varmalisiniz. Her ne kadar cocugunuz size karsi saygisiz bile davranmaya kalksa, tepkilerinizi duzenleyerek, O'na notr davranarak "Duydugum ses tonu, senin ofkeli oldugunu gosteriyor, kizginliginin sebebi acaba nedir?" tarzinda cocugunuzu anladiginizi gosterici iletisim teknikleri kontrolun sizde oldugunu hissettirdigi gibi, ayni zamanda cocugunuza guven alani olusturacaktir. Sizin sinirlenmeniz aslinda cocugunuzun gozunde, kredi kaybetmenize, duruma ve olaya hakim olamadiginiza salik verecektir. Bu da sizin ofke kontrolu adina yardim almaniz gerektigini gosterir.
6)- Yapilandirmayi Daima Pozitif Davranis Uzerinden Bina Etmelisiniz. Stresli durumlarda her ne kadar bu cok zor bir durum olsa da, cocugunuzda yakaladiginiz en kucuk pozitif davranisi, "corabin sokugu" mantigiyla algilamalisiniz. Bu durumda cocugunuzdaki ilk cozulme sizin onun yaptigi olumlu bir davranisin farkina varmaniz, Bu farkindalik "Aferin sana, copu ben hatirlatmadan butun hafta boyunca attin." Ya da "Kardesinle konusurken sesini yukseltmemen olgun bir cocuk oldugunun gostergesidir." tarzinda konusmalar, pozitif farkindalik cumleleridir. Emin olun ardindan daha fazlasi gelecektir. Her ne kadar zor olsa da olumlu kismi igne deliginden cikarmaniz gerekse bile, O olumluyu bulup O'na gostermeniz davranisini pozitif yonde degisitrecektir.
7)- Pazarlik Yapmasina Musade Etmeyin, & Duzenli Oarak Kontrol Edin. Uyguladiginiz aile kurallarinizi yada sinirlari esnetmesine musade etmemeniz takibatini duzenli yapabilmenizle ancak mumkun olacaktir.
Son olarak cocugunuzla iletisim kurarken O'nun kisiliginin ders notlari olmadigini, yansitmadigini bilerek davranmaya calisin. Gayret gosterirsek olumlu olanlari gorebilmemiz daha kolay olacaktir. Guzelliklerine odaklanirsak emin olun guzellikleri artacaktir.
Surcu Lisan ettiysem Affola!
Saglicakla Kalin Zeynep