Ergenlik donemi akla geldiginde genelde problemler, krizler akla gelir. Anne babalar endiselenirler, Mesela ergenlige girmek uzere olan oglu icin"Peki rahatsiz olacagim bir soru sorarsa, nasil cevap verecegim?" Ya da, zamanla cocuklar uzerinde otoriteyi kaybetmis bir baba " Nasil konusmaliyim ki sozumu dinlesin, bizim istedigimiz gibi bir cocuk olsun." Bir baska ornek, "Cocugum benim kendisini anlamadigimi dusunuyor, butun kararlarini kendisi vermek istiyor." Bu ve benzeri bitmek bilmeyen soru isaretleri. Yapilmasi gereken ilk sey, ne mi?
Once derin bir nefes alin, cocuklarimizin genetik muhendisleri olmadiginizi hatirlayin ve onlar icin sadece ve sadece yol gosterici bir coban oldugunuzun bilincinde olun.
Sizi ebeveyn olarak kendinizden nefret ettirecek tutumlardan, akimlardan, uzmanlardan uzak durun. Inanin kendi sucluluk psikolojisi altinda ezilip cocuguna karsi yonelge gucunu kaybetmis, ya da sadece arkadas olmak icin caba sarfedip cocugunun uzerinde ebeveyn olarak gucunu kaybetmis aile sistemleriyle calisiyorum.
Ebeveynlik en basit diliyle cobanliga benzetilebilir. Cobanin vazifeleri vardir lakin. Suruyu yonlendirir, saldirya hazir kurtlardan muhafaza eder, ayazda usumekten, sicakta yanmaktan korur, bunun icin barinak saglar. Boynuna zil takar ki onu takip edebilsin, guvenmediginden degil, henuz akledebilecek melekeleri kazanmadiginin bilincinde olur.
Peki siralandirmak gerekirse ergenle saglikli iletisimi ozellikle yurtdisinda yasayan, kulture hakimiyet henuz kurmamis ebeveynler olarak nasil kazanabiliriz?
1. Cocugunuzun size verilmis bir emanet oldugunun farkina varin. Sizin yonlendirmenize, gunluk ailecek okumalar yapmaniza, haftalik aile toplantisinda soz hakki tanimaniza ihtiyaclari var.
0-7 yas arasi cocuklari sevecenlikleri ile kendilerine sevgi toplarlar, 7-14 yas arasi daha cok kural disiplin ve gercek hayata hazirlik donemleridir. 14 yasindan sonra cocuklarin duygusal zekalarinda cok hizli bir buyume gerceklesir ve bu donemde onun bu harkulade ozelligini yonlendirebildiginizde, harika icatlar yapan bir cocuk da olabilir. Akla hayale gelmez riskleri alan bir cocuk da olabilir. Bu risklerden sadece bazilari alkol, uyusturucu, olumsuz iliskiler yada hayat anlamini yitirip intahara tesebbus olarak siralanabilir. Bu durumlar musluman yada musluman olmayan grup ergenlerinde nerdeyse gundelik karsilastigimiz problemlerden.
2. Kiymet verdiginiz degerleri onlarla gunluk paylasmaya calisin. Mesela, cocugunuz turkce kaynkalardan sohbet dinlemiyorsa, ehli sunnet Ingilizce kaynaklara yonelin. Onlari siz dinleyin, onlar da kendilerini daha rahat hissettikleri bir dil de kendilerine daha kolay yonlendirme bulabilirler. Unutmayin ki, onlar sizden farkli bir nesilde yetisiyorlar. Sizin doneminizde ki yasam sartlari ile, onlarin maruz kaldigi teknoloji ve bilgi yigini arasindaki farklari gozlemleyin. Empati kurmaya calisin, onlarin lehcelerine, dil kullanimlarina inmeye gayret edin. Mesela Amerika' da yaygin "lol", "omg", "oma" benzeri kullanimlarin anlamlarini ogrenin. Urban dictionary sizin icin bir kaynak. onlarin dunyasinda inebildiginiz olcude, sizinle samimi paylasimlari artacaktir.
3. Siz deger yargilarinizin farkindalik kazanmak icin haftalik, egitimleri takip edin.
Caminizde, halk merkezlerinde yapilan programlari takip edin. Evrensel degerlerin cogunun ayni noktada bulustuguna inanin. Eger yoksa, bir haftasonu, pazar gunu, beraber oturup size kazanim saglayacak bir program dinleyin ardindan beraber analiz edin, her birisinin fikrini alin. Iclerinde tasidiklari dunyayi gormek size iyi gelecek emin olun.
4. Ergen Cocugunuza Saygi Gosterin.
Cocugunuza saygi gostermek onlara kendilerine deger verildigini gostermekle baslar. Fikirlerini negatif yada positif demeden, notr yelpazede analiz edin. Onlarin fikirlerini dinleyin, ses verin, tanimlayin, teyit edici cumleler kullanarak anladiginizdan emin oldugunu hissettirin.
5. Problemlerin Farkina varin ve Yapilmasi Gerekenleri Ertelemeden Yapin.
Birseyler yolunda gitmiyor. Cocugunuzu rahatsiz eden bir durum var, onunla olumsuz bir tutuma girmeden bu durumun farkinda oldugunuzu hissettirin. Bu konusmayi aile icinde yapmaktan ziyade, ergen cocugunuzla "date" yani ozel zaman gecirme vaktinizde degerlendirin.
6. Ergen Cocugunuzla "date" Ozel Zaman Gecirin.
Ozel zaman dilimi cocugunuzu daha iyi anlama, derin baglantilar kurabilme adina en guzel firsatlardandir. Ergen olan cocugunuz artik "cocuklardan biri" olmaktan cikmis genc bir yetiskin sinifina adim atmistir. Bu genc yetiskin yonlendirmeye, hayata dair anlam kazanmaya ihtiyac hisseder.
7. Onlara Empati Kurmaya Yardimci Dogru Rol Modeller Olusturun.
Mesela onlari celiskiye zorlayacak durumlari goz onune alin. Farzedin ki arkadaslari icki iciyor, ve sizin cocugunuza da teklif ediyorlar. Bu senaryolari onceden konusun, ve rol model oldugu kisinin ne yapacagini aklina getirmesini talep edin. Mesela o na deyin ki" Hz. Ebu Bekir, bu durumda ne yapardi?' onun yaptigi gibi yapabilme gucune sahip misin? Tabi onun icin, sahabelerin ve Efendimizin hayatlarini beraber okumaya gayret edin.
En sonuncusu belki de en kiymetlisi ise dua etmek, bizim elimizde olan seyler ne kadar sinirliysa, Rabbimizin bize nasip ettigi seyler o kadar sinirsiz. Hem kendimiz hem de cocuklarimizin istikametten ayrilmamasi adina dua etmeyi ihmal etmeyin.
Simdilik saglicakla, kalin.
Zeynep
Comments